Trắng tay vì vay tiền bằng hợp đồng chuyển nhượng nhà, đất

Thời gian gần đây đã phát sinh nhiều biến tướng của hoạt động cho vay của các cá nhân, tổ chức, khiến bên đi vay dễ rơi vào cảnh mất trắng.

Bỗng chốc mất nhà

Trao đổi với báo chí, bà Đỗ Thị Hải Hà (Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, do cần tiền gom hàng cuối năm nên bà đã tìm đến một địa chỉ cho vay quảng cáo trên mạng để vay tiền với lãi suất 2%/tháng.

Tuy nhiên, bên cho vay lại yêu cầu bà Hà cùng ra văn phòng công chứng ký hợp đồng để bên cho vay được quyền chuyển nhượng, tặng, cho và thế chấp ngôi nhà và diện tích đất bà Hà đang sinh sống trên đó.

Hai bên thỏa thuận trong thời hạn 8 tháng bà Hà có quyền chuộc lại đất và hủy hợp đồng. Tuy vậy, điều khiến bà Hà băn khoăn là nếu trong thời gian đó, bên cho vay sử dụng hợp đồng này để chuyển nhượng nhà, đất của bà thì bà có quyền đòi lại hay không?

Có thể nói, càng gần cuối năm, nhu cầu về vay vốn để sản xuất và tiêu dùng của người dân ngày càng lớn. Do cần tiền gấp, không ít người đã vay bằng hợp đồng bán nhà mà không hề biết việc làm này tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường.

Trường hợp này là một biến tướng mà bên cho vay sử dụng khi bên vay không thực hiện nghĩa vụ trả nợ và thanh toán tiền lãi thì bên cho vay yêu cầu bên vay thực hiện hợp đồng chuyển nhượng. Thực tế này đã khiến nhiều người dân phải đứng trước nguy cơ mất nhà, mất đất, bỗng chốc trắng tay vì bị xiết nợ.

>>> XEM THÊM: Kinh nghiệm mua nhà bằng giấy viết tay

Thận trọng kẻo sập bẫy

Trước vấn đề này, luật sư Nguyễn Thanh Hà - Chủ tịch Công ty Luật SBLAW nhận định:

“Chủ thể cho vay tài sản (trên thực tế chủ yếu là vay tiền) có thể là cá nhân hoặc tổ chức, hình thức hợp đồng vay có thể bằng văn bản hoặc thỏa thuận miệng, lãi suất trong hợp đồng vay theo sự thỏa thuận của các bên. Như vậy, hoạt động cho vay trên là đúng quy định của pháp luật.

Còn với giao dịch mua bán nhà ở, bất động sản được xác lập giữa bên cho vay và bên vay, theo điều 430 BLDS 2015, hợp đồng mua bán tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên bán chuyển quyền sở hữu tài sản cho bên mua và bên mua trả tiền cho bên bán. Bên bán nhà có nghĩa vụ giao tài sản cho bên mua đúng thời hạn đã thỏa thuận. Như vậy, xét một cách độc lập thì hợp đồng mua bán nhà mà các bên cho vay và bên vay tiến hành ký kết sẽ có hiệu lực.

Song xét tổng thể, giao dịch hợp đồng mua bán tài sản với quan hệ hợp đồng vay tài sản trong trường hợp này thì hợp đồng mua bán tài sản bị vô hiệu do yếu tố giả tạo. Theo Điều 124 BLDS 2015 về giao dịch dân sự vô hiệu do giả tạo thì, khi các bên xác lập giao dịch dân sự một cách giả tạo nhằm che giấu một giao dịch dân sự khác thì giao dịch dân sự giả tạo vô hiệu, còn giao dịch dân sự bị che giấu vẫn có hiệu lực, trừ trường hợp giao dịch đó cũng vô hiệu theo quy định của Bộ luật này hoặc luật khác có liên quan. Trường hợp xác lập giao dịch dân sự giả tạo nhằm trốn tránh nghĩa vụ với người thứ ba thì giao dịch dân sự đó vô hiệu”.

Tuy vậy, theo Luật sư Nguyễn Thanh Hà, do việc xác định hợp đồng giả tạo không hề đơn giản, đặc biệt trong hoạt động vay tài sản thông thường thỏa thuận vay bằng miệng nên việc chứng minh tại tòa án là rất phức tạp và khó khăn vì không có bằng chứng cho việc giao dịch vay tài sản và đa phần người vay bị mất trắng.

Có thể nói, những biến tướng của hoạt động cho vay là trái với quy định của pháp luật. Do đó, trước các đề nghị “phải ký hợp đồng chuyển nhượng nhà, đất thì mới được vay tiền”, người vay cần thận trọng xem xét kỹ vì hợp đồng này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro.

Nếu bạn cảm thấy bài viết này hữu ích, đừng quên chia sẻ cho những người xung quanh cùng biết nhé!

>>> XEM THÊM: Làm thế nào để mua được nhà đẹp Hà Nội với 1 tỷ đồng?

T.Linh