Sân bay tư nhân đầu tiên được đầu tư theo hình thức BOT ở Việt Nam

Sân bay quôc tế Vân Đồn (Quảng Ninh) là một trong những dự án hạ tầng trọng điểm của Đặc khu hành chính – kinh tế Vân Đồn và được xây dựng theo hình thức BOT. Với vốn đầu tư 7.500 tỷ đồng, đây sẽ là sân bay tư nhân đầu tiên tại Việt Nam.

Đặc điểm của sân bay tư nhân đầu tiên

Dự án xây dựng sân bay Vân Đồn đã được Bộ Giao thông vận tải phê duyệt từ tháng 3 năm 2012 với tổng mức đầu tư là 7.500 tỷ đồng. Trong đó, chi phí để xây dựng khu bay là 2,124 tỷ đồng. Dự án do Tập đoàn Sun Group làm nhà đầu tư. Theo dự kiến, cảng hàng không Vân Đồn – Quảng Ninh sẽ được xây dựng tại xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn với quy mô 4E theo tiêu chuẩn của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO). Cảng rộng 290 ha và phục vụ nhu cầu bay trong nước và quốc tế.

>>>Xem thêm: Trở thành đặc khu, Vân Đồn thu hút hơn 2,5 tỷ USD đầu tư

Dự kiến các đường bay được khai thác đầu tiên sẽ kết nối Quảng Ninh với khu vực phía Nam, với sự tham gia của 3 hãng hàng không là: Vietnam Airlines, Jetstar Pacific Airlines và Vietjet Air sẽ đồng thời khai trương các đường bay TP HCM - Vân Đồn và Nha Trang, Đà Nẵng - Vân Đồn. Tiếp đó, các đường bay kết nối Seoul, Macao và Trung Quốc đến Vân Đồn sẽ tiếp tục được khai trương. Các đường bay quốc tế đến Singapore, Thái Lan… sẽ được nghiên cứu và triển khai sau đó.

Sun Group sẽ chịu trách nhiệm đầu tư toàn bộ công trình xây dựng bảo đảm hoạt động bay theo tiêu chuẩn của Việt Nam và Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế. Sau khi hoàn thành, Tập đoàn sẽ chuyển giao toàn bộ tài sản cho Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam chịu trách nhiệm quản lý, khai thác, bảo trì và đầu tư phát triển theo chỉ đạo của Bộ Giao thông Vận tải. Dự kiến đường bay sẽ chính thức khai trương vào quý II/2018.

Nhà đầu tư thu hồi vốn theo hình thức nào?

Để thu hoàn vốn cho dự án, Bộ Giao thông Vận tải đã phê duyệt theo hình thức là thu từ cung cấp dịch vụ hàng không và phi hàng không trong khoảng thời gian 45 năm.

Với dịch vụ hàng không, nguồn thu đến từ các dịch vụ hạ - cất cánh, sân đậu tàu bày, soi chiến an ninh hàng hóa. Ngoài ra còn có dịch vụ như phí thuê quầy làm thủ tục; cho thuê băng chuyền hàng lý; dịch vụ khai thác thương mại mặt đất… Giá dịch vụ hàng không tại sân bay Vân Đồn được xác định trên cơ sở phương án tài chính của dự án đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và các điều khoản quy định trong hợp đồng BOT, nhằm bảo đảm thu hồi vốn đầu tư, phù hợp với chất lượng dịch vụ, tình hình thị trường.

Với dịch vụ phi hàng không, Sun Group có thể cho thuê mặt bằng để kinh doanh – quảng cáo; các dịch vụ trông giữ xe; dịch vụ bán hàng miễn thuế, ăn uống, phòng khách VIP… Dự kiến nguồn thu từ những dịch vụ này có thể chiếm đến 25 - 40% doanh thu của sân bay.

Bài học từ các sân bay tư nhân trên thế giới

Khi nguồn lực đầu tư của Nhà nước hạn chế thì việc tư nhân hóa sân bay là một giải pháp phù hợp nhất. Bên cạnh đó, chất lượng các cảng hàng không ở Việt Nam hiện nay chưa được tốt do cơ chế quản lý của Nhà nước chưa được cải thiện. Vì vậy, việc tư nhân hóa sân bayđược kì vọng sẽ cải thiện chất lượng dịch vụ.

Trên thế giới, việc tư nhân hóa sân bay đã xuất hiện tại Anh từ thập niên 80, khi Thủ tướng Margaret Thatcher nhượng quyền khai thác sân bay cho tư nhân. Kết quả cho thấy là các sân bay này đều hoạt động tốt, cơ sở hạ tầng và chất lượng dịch vụ được cải thiện rõ rệt, đặc biệt là ngân sách Nhà nước không phải chi trả các khoản trợ cấp hằng năm như trước, giúp tiết kiệm tiền cho Nhà nước.

Úc cũng là một trong những ví dụ điển hình, Cảng hàng không Brisbane Airport (BNE) được tập đoàn BAC mua lại từ chính quyền vào năm 1997. Sau đó, nhờ sự đầu tư của tư nhân, sân bay này đã trở thành một biểu tượng đáng tự hào của bang Queensland.

Bên cạnh những sân bay tư nhân hóa thành công, cũng có những sân bay được tư nhân hóa nhưng hoạt động không hiệu quả như sân bay Cardiff ở xứ Wales. Sân bay này gây thua lỗ và sau đó phải bán lại cho chính quyền vào năm 2013. Sân bay quốc tế Doha (Quatar) và một số sân bay khu vực Châu Mỹ Latin không có giải pháp quản lý thu phí của nhà đầu tư, dẫn dến mức phí vô cùng đắt đỏ.

Từ những bài học đắt giá về việc tư nhân hóa sân bay trên thế giới trên đây, hy vọng sân bay quốc tế tư nhân đầu tiên ở Việt Nam sẽ có những cách triển khai phù hợp, giúp tiết kiệm chi phí và nguồn vốn của Nhà nước. Để tham khảo thêm các thông tin về những dự án, chính sách quy hoạch khác trên phạm vi cả nước bạn vào Homedy.com nhé.

Thủy Tiên