Gợi ý mâm cúng giao thừa đầy đủ, chi tiết 3 miền Bắc, Trung, Nam

Mâm cúng giao thừa là nghi thức quan trọng không thể thiếu trong đêm 30 Tết của người Việt. Mỗi miền Bắc, Trung, Nam lại có phong tục cúng giao thừa riêng, phản ánh nét đẹp văn hóa truyền thống đặc trưng vùng miền. Bài viết này sẽ giới thiệu về mâm cúng giao thừa ở cả ba miền, cách bày mâm cúng và cách cúng giao thừa chuẩn nhất. Cùng tìm hiểu nhé!

Phong tục cúng giao thừa

Cúng giao thừa là một phong tục truyền thống của người Việt Nam, được thực hiện vào đêm 30 Tết, là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Lễ cúng này có ý nghĩa tiễn đưa năm cũ, đón chào năm mới, cầu mong sự may mắn, bình an và hạnh phúc cho gia đình trong năm mới.

Theo quan niệm của người Việt Nam, đêm giao thừa là thời khắc thiêng liêng, là lúc các vị thần linh, tổ tiên từ trên trời xuống trần gian để xem xét, phán xét con người trong năm cũ và ban phước lành cho con người trong năm mới. Do đó, lễ cúng giao thừa được thực hiện rất trang trọng, với đầy đủ các lễ vật như: mâm ngũ quả, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, rượu, gạo, muối,...

Lễ cúng giao thừa thường được chia làm hai phần: cúng ngoài trời và cúng trong nhà. Cúng ngoài trời là để tiễn đưa các vị thần linh, tổ tiên về trời. Mâm cúng ngoài trời thường được đặt ở trước cửa nhà, với đầy đủ các lễ vật như đã kể trên. Sau khi cúng xong, gia chủ sẽ đốt pháo hoa, ném vàng mã để xua đuổi ma quỷ, cầu mong một năm mới bình an, may mắn.

Cúng trong nhà là để đón các vị thần linh, tổ tiên về nhà ăn Tết cùng con cháu. Mâm cúng trong nhà thường được đặt ở bàn thờ gia tiên, với đầy đủ các lễ vật như đã kể trên. Sau khi cúng xong, gia chủ sẽ thắp hương, khấn vái cầu mong cho gia đình trong năm mới được bình an, hạnh phúc, làm ăn phát đạt,...

Cúng giao thừa lúc mấy giờ?

Theo phong tục của người Việt, lễ cúng giao thừa là một nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán. Lễ cúng này được thực hiện vào lúc giao thời giữa năm cũ và năm mới, tức là từ 11 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp hoặc 29 tháng Chạp nếu tháng thiếu.

Vậy cúng giao thừa mấy giờ? Về thời gian cúng giao thừa, theo quan niệm của người Việt, giờ Tý (từ 11 giờ đêm đến 1 giờ sáng) là thời khắc giao thoa giữa năm cũ và năm mới. Đây cũng là lúc các vị thần cai quản năm cũ và năm mới bàn giao công việc cho nhau. Do đó, lễ cúng giao thừa thường được thực hiện vào giờ Tý để cầu mong các vị thần phù hộ cho gia đình trong năm mới.

Ngoài ra, một số người cũng có quan niệm rằng lễ cúng giao thừa phải được thực hiện trước 12 giờ đêm, tức là trước khi năm mới bắt đầu. Theo quan niệm này, nếu lễ cúng giao thừa được thực hiện sau 12 giờ đêm thì coi như gia đình đã bỏ lỡ cơ hội cầu mong các vị thần cho năm mới.

Tuy nhiên, dù cúng giao thừa vào lúc nào thì gia chủ cũng cần thành tâm khấn vái, cầu mong các vị thần phù hộ cho gia đình năm mới an khang, thịnh vượng, vạn sự như ý.

Cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước?

Khi cúng giao thừa phải làm hai lễ, một lễ trong nhà và một lễ ngoài trời, nên cúng giao thừa ngoài trời trước hay trong nhà trước là băn khoăn của nhiều gia đình.

Theo quan niệm dân gian, lễ cúng giao thừa ngoài trời nên được thực hiện trước lễ cúng giao thừa trong nhà. Bởi lẽ, vào thời khắc giao thừa, các vị thần Hành khiển sẽ từ trên trời giáng xuống hạ giới để tiếp quản công việc cai quản nhân gian. Vì vậy, lễ cúng ngoài trời được coi là lễ "nghênh tân, tiễn cựu", tức là đón quan Hành khiển mới, tiễn quan Hành khiển cũ.

Sau khi cúng giao thừa ngoài trời xong, gia chủ mới tiến hành cúng giao thừa trong nhà. Mục đích của lễ cúng này là để cầu mong các vị thần linh phù hộ cho gia đình trong năm mới được bình an, khỏe mạnh, gặp nhiều may mắn.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, lễ cúng giao thừa ngoài trời có thể được thực hiện cùng lúc với lễ cúng giao thừa trong nhà. Điều này thường xảy ra đối với những gia đình ở chung cư, không có không gian rộng rãi để đặt mâm cúng ngoài trời.

Dù cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời trước, gia chủ cũng cần thành tâm kính cẩn, cầu mong các vị thần linh phù hộ cho gia đình trong năm mới được bình an, hạnh phúc.

>>> XEM NGAY: 

Tổng hợp văn khấn giao thừa trong nhà và ngoài trời ngắn gọn nhất

Văn khấn mùng 1 tết Nguyên đán đầy đủ nhất, mới nhất

Giao thừa nên cúng chay hay mặn?

Ngoài mâm cỗ cúng giao thừa là đồ mặn như truyền thống, thì theo các chuyên gia nghiên cứu về tâm linh, bạn hoàn toàn có thể cúng bằng cỗ chay. Có nhiều lý do để gia đình lựa chọn cúng chay trong đêm giao thừa. Thứ nhất, cúng chay thể hiện sự thanh tịnh, hướng thiện của gia chủ. Thứ hai, cúng chay phù hợp với xu hướng sống xanh, bảo vệ môi trường. Thứ ba, cúng chay giúp gia chủ tránh được việc sát sinh trong dịp đầu năm mới.

Nói tóm lại, mâm lễ cúng giao thừa chuẩn bị đồ chay hoặc đồ mặn tùy vào sở thích và khẩu vị của từng gia đình, chuẩn bị sao cho hợp lý và quan trọng là thể hiện được lòng thành là đủ.

Mâm cúng giao thừa miền Bắc

Tết Nguyên Đán là một trong những ngày lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Đây là dịp để mọi người sum họp, đoàn viên và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Vào dịp này, các gia đình Việt Nam thường chuẩn bị mâm cúng giao thừa để tiễn đưa năm cũ, đón chào năm mới. Mâm cúng giao thừa đơn giản miền Bắc thường gồm hai phần: mâm cúng ngoài trời và mâm cúng trong nhà.

Mâm cúng giao thừa trong nhà miền Bắc

Tại miền Bắc, mâm cúng giao thừa trong nhà gồm những gì? Mâm cơm cúng giao thừa trong nhà của người miền Bắc thường là những món truyền thống, bao gồm 4 bát, 4 đĩa. Nếu cỗ lớn hay gia đình có điều kiện thì bao gồm 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa. Thông thường, đồ cúng giao thừa tại miền Bắc đó là : 

• Móng giò hầm măng, bát bóng nấu thập cẩm, bát mọc, bát miến nấu lòng gà.

• Gà luộc

• Bánh chưng

• Giò lụa

• Chả nem

• Giò xào

• Hành muối

Mâm cúng giao thừa trong nhà miền Bắc được bày trí trang trọng, gọn gàng trên bàn thờ gia tiên. Sau khi cúng xong, gia chủ sẽ hóa vàng để tiễn đưa năm cũ, đón chào năm mới.

Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Bắc

Mâm cúng ngoài trời bao gồm :

• 1 con gà trống luộc

• Bánh chưng hoặc 1 đĩa xôi gấc

• 1 khoanh giò lụa

• Hoa quả

• Vãng mã

• Trầu cau

• Đèn nến

• Gạo, muối

• Rượu, nước

• Mũ cánh chuồn

• Hoa tươi

• Nhang

Như vậy lễ vật cúng giao thừa ngoài trời cơ bản không thể thiếu là đèn/nến, hương, vàng mã, trầu cau, hoa tươi, trái cây. Đối với mâm ngũ quả cúng giao thừa, bạn cần chọn 5 loại quả khác nhau sao cho đảm bảo tươi, ngon, không bị dập và chín quá. Đặc biệt mâm cúng giao thừa ngoài trời có cần gạo muối, đây là 2 thứ không thể thiếu được trên mâm cúng.

Mâm cúng giao thừa miền Nam

Mâm cúng giao thừa trong nhà miền Nam

Mâm cỗ cúng giao thừa của người miền Nam thường ưu tiên các món nguội do miền Nam có thời tiết nắng nóng đặc trưng, cụ thể mâm cỗ bao gồm :

• Canh măng tươi

• Canh khổ qua nhồi thịt

• Thịt kho hột vịt

• Gỏi tôm thịt

• Chả giò

• Dưa món

• Củ kiệu

• Bánh tét ăn kèm củ cải ngâm nước mắm

Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Nam

Mâm cúng giao thừa ngoài trời gồm những gì? Về cơ bản, mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Nam gồm :

• 1 con gà trống luộc

• Bánh tét

• 1 khoanh giò lụa

• Hoa quả

• Vãng mã

• Trầu cau

• Đèn nến

• Gạo, muối

• Rượu, nước

• Mũ cánh chuồn

• Hoa tươi

• Nhang

Ngoài ra, mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Nam còn có thể có thêm các món ăn khác như: xôi gấc, bánh kẹo, rượu, trà,...

Mâm cúng giao thừa miền Trung

Mâm cúng giao thừa trong nhà miền Trung

Mâm cơm cúng giao thừa ở miền Trung thường sẽ có cả bánh chưng và bánh tét, ngoài ra mâm cỗ giao thừa còn bao gồm các món ăn khác như :

• Dưa món

• Giò lụa

• Thịt đông

• Gà bóp rau răm

• Thịt heo luộc

• Măng khô ninh

• Miến

…

Ở một số nơi tại miền Trung, người ta còn làm nhiều món khác như : cuốn diếp gỏi ngó sen, gỏi bao tử, bánh răng bừa, xà lách gân bò, nem tôm, chả lụi…

Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Trung

Tết Nguyên Đán là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của người Việt Nam. Vào đêm giao thừa, mọi nhà đều chuẩn bị mâm cúng để đón Thần linh, tiên tổ về ăn Tết. Mâm lễ cúng giao thừa ngoài trời miền Trung có những nét đặc trưng riêng, thể hiện tín ngưỡng và văn hóa của người dân nơi đây. Mâm cúng giao thừa ngoài trời miền Trung thường có các món sau:

• 1 con gà trống luộc

• Bánh chưng hoặc bánh tét

• 1 khoanh giò lụa

• Hoa quả

• Vãng mã

• Trầu cau

• Đèn nến

• Gạo, muối

• Rượu, nước

• Mũ cánh chuồn

• Hoa tươi

• Nhang

Từ trên có thể thấy được mâm cúng giao thừa ngoài trời tại cả 3 miền có sự tương tự nhất định, song vẫn có một vài điểm khác nhau dựa theo văn hóa vùng miền.

Mâm lễ chay cúng giao thừa

Mỗi vùng miền sẽ có một phong tục, cần chuẩn bị những đồ cúng khác nhau. Nhưng về cơ bản để chuẩn bị một mâm lễ chay cúng giao thừa cần có những lễ vật sau 

Cách bày mâm cúng giao thừa ngoài trời chuẩn nhất trước tiên chúng ta phải đặt bàn ở trước cửa chính, trải tấm vải sạch rồi đặt mâm lên.

Cách sắp xếp mâm lễ chay và mặn có sự khác nhau nhất định. Đối với mâm cúng chay giao thừa ngoài trời, hãy đặt lễ theo thứ tự xôi, bánh kẹo vào giữa mâm sau đó đặt tiền vàng, muối, gạo bên cạnh.

Trước mâm lễ là rượu trắng, bên trái là nước ngọt, bên phải là đèn hoặc nến. Lọ hoa tươi, mũ cánh chuồn và sớ khấn cũng đặt gọn về một bên.

Khi thực hiện nghi lễ, gia chủ thắp hương, chờ cho đến khi hương cháy thì đặt xuống mâm hoặc cắm vào cốc gạo,

Với lễ mặn, cách đặt mâm lễ cúng giao thừa cũng thực hiện tương tự. Tuy nhiên tại đây một câu hỏi được đặt ra là : “Mâm cúng giao thừa ngoài trời gà quay hướng nào?” Trong quá trình sắp lễ, gà lễ giao thừa sẽ được đặt vào giữa mâm, miệng gà ngậm 1 bông hoa hồng đỏ sao cho hướng đầu ra ngoài vành mâm. 

Bên cạnh đó, bánh chưng phải được bóc lá, cởi dây và đặt cạnh đĩa gà. Có thể thay bánh chưng bằng xôi gấc tùy theo điều kiện của gia đình.

Cuối cùng là Cúng giao thừa ngoài trời quay hướng nào? Theo cách cúng giao thừa ngoài trời, gia chủ nên để mâm cúng theo hướng Bắc hoặc hướng Đông. Bởi theo quan niệm dân gian, hướng Bắc là hướng của Thượng đế, còn hướng Đông là hướng cúng Thiên tử. Do đó, gia chủ có thể đặt mâm cúng theo một trong hai hướng trên để phù hợp nhất với gia đình mình.

Tóm lại, khi chuẩn bị mâm cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời, gia chủ không cần quá câu nệ rằng nên làm chay hay mặn, to hay nhỏ, nhiều hay ít, cứ tùy vào tình hình tài chính cũng như thời gian thuận tiện mà làm mâm cúng cho phù hợp. Quan trọng là mâm cỗ phải được chuẩn bị trang nghiêm, chỉn chu để thể hiện tấm lòng của con cháu với ông bà tổ tiên.

Giải đáp các câu hỏi thường gặp

Có nên cúng giao thừa ngoài trời không?

Theo quan niệm dân gian, đêm giao thừa là thời khắc quan trọng nhất trong năm, là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Đây là thời điểm các vị thần linh cai quản đất đai, gia đình, xóm làng trở về trời để báo cáo công việc trong năm cũ và đón nhận nhiệm vụ mới trong năm mới.

Vậy, có nên cúng giao thừa ngoài trời không? Câu trả lời là CÓ. Cúng giao thừa ngoài trời là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam, thể hiện sự thành kính của con cháu đối với các vị thần linh. Việc cúng giao thừa ngoài trời cũng là một cách để cầu mong một năm mới an lành, may mắn cho gia đình và bản thân.

Gà cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời?

Theo quan niệm dân gian, gà là loài vật tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc. Vì vậy, gà cúng giao thừa là một trong những lễ vật không thể thiếu trong mâm cỗ cúng giao thừa của người Việt. Về việc gà cúng giao thừa trong nhà hay ngoài trời, thông thường các gia đình Việt Nam đều cúng gà cả trong nhà và ngoài trời. Tuy nhiên có một số khác biệt là:

• Cúng gà giao thừa trong nhà thường được thực hiện ở bàn thờ gia tiên. Mâm cỗ cúng trong nhà thường được bày biện đơn giản hơn mâm cỗ cúng ngoài trời, chỉ cần có gà luộc, hoa quả, bánh kẹo, trầu cau,... Cách bày gà cúng giao thừa trong nhà thường được chặt ra thành từng miếng nhỏ, bày trên đĩa.

• Cúng gà giao thừa ngoài trời thường được thực hiện ở trước cửa nhà, sân nhà hoặc ban công. Mâm cỗ cúng ngoài trời thường được bày biện cầu kỳ hơn, đầy đủ các món ăn truyền thống như gà luộc, xôi, bánh chưng, nem rán, giò chả,... Gà cúng ngoài trời thường được bày nguyên con, ngậm hoa hồng đỏ, đặt trên đĩa muối. Gà quay mặt ra hướng Đông, tượng trưng cho sự khởi đầu mới tốt đẹp.

Như vậy, việc cúng gà giao thừa trong nhà hay ngoài trời là tùy thuộc vào phong tục tập quán của từng gia đình. Tuy nhiên, dù cúng trong nhà hay ngoài trời thì gà cúng giao thừa cũng là một lễ vật quan trọng, thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với tổ tiên và mong muốn một năm mới an lành, may mắn.

Cúng giao thừa ngoài trời có cần tiền vàng không?

Câu trả lời là CÓ. Tiền vàng là một trong những lễ vật quan trọng trong mâm cúng giao thừa, cả trong nhà và ngoài trời. Tiền vàng cúng giao thừa được xem là vật phẩm tượng trưng cho tài lộc, sung túc, may mắn. Khi cúng giao thừa, gia chủ dâng tiền vàng lên trời đất, thần linh, tổ tiên để cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng.

Sau khi thắp hương, khấn vái, gia chủ sẽ hóa vàng mã cúng giao thừa ngoài trời, việc hóa vàng là để tiễn đưa vị quan Hành khiển đã cai quản trong năm cũ và đón chào vị quan Hành khiển mới trong năm mới.

Trầu cau cúng giao thừa như thế nào?

Trầu cau là một trong những lễ vật không thể thiếu trong mâm cúng giao thừa của người Việt. Trầu cau là biểu tượng của tình nghĩa vợ chồng, của sự gắn bó, bền chặt. Trong quan niệm dân gian, trầu cau còn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, mang lại may mắn, bình an cho gia đình.

Theo truyền thống, mâm cúng giao thừa ngoài trời thường có một đĩa trầu cau đặt ở giữa bàn thờ. Đĩa trầu cau thường gồm một quả cau, một lá trầu, được bày biện thật đẹp mắt. Quả cau có màu xanh, lá trầu có màu xanh mướt, tượng trưng cho sự tươi mới, may mắn.

Mỗi gia đình có thể chuẩn bị trầu cau theo cách riêng của mình. Tuy nhiên, cần lưu ý chọn những quả cau to, tròn, chắc nịch, lá trầu xanh mướt, không bị sâu bệnh.

Hy vọng qua bài viết này bạn đã nắm được mâm cúng giao thừa gồm những gì và cách chuẩn bị mâm cúng giao thừa chuẩn nhất. Giao thừa là thời khắc thiêng liêng và có ý nghĩa quan trọng của dân tộc, vì thế hãy chuẩn bị thật kỹ lưỡng và cẩn thận cho lễ cúng này để có một năm mới trọn vẹn, may mắn.

Và đừng quên truy cập homedy thường xuyên để đón đọc nhiều tin tức về bất động sản trong năm 2024 nhé!

Loan Nguyễn