Hàng loạt vụ cháy chung cư mini Hà Nội và những hiểm họa “rình rập” từ loại hình này

Đêm 12/9, tại hẻm 29/70 đường Khương Hạ, quận Thanh Xuân, TP Hà Nội đã xảy ra cháy chung cư mini gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Vụ cháy làm nhiều người thương vong, trong đó có cả trẻ em, đã một lần nữa làm dấy lên lo ngại về sự an toàn của dạng công trình được gọi tên chung cư mini. Hàng loạt vụ cháy chung cư mini Hà Nội đã xảy ra trong thời gian vừa qua đòi hỏi cần sớm thắt chặt những lỗ hổng trong công tác xây dựng và quản lý loại hình nhà ở này.

Liên tiếp xảy ra cháy nổ chung cư mini Hà Nội

Chung cư mini là loại nhà ở quy mô từ 5 - 10 tầng, gồm nhiều căn hộ có diện tích nhỏ, thường được xây dựng xen kẽ trong các khu dân cư, do tư nhân, doanh nghiệp tự đầu tư. Loại hình nhà ở này thường tập trung ở các khu vực có mật độ dân cư đông trên địa bàn Hà Nội như các quận: Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hoàng Mai, Đống Đa, Bắc Từ Liêm, Nam Từ Liêm,...

Tòa nhà chung cư mini tại 29/70 Khương Hạ có diện tích hơn 200m2, thiết kế 10 tầng với 45 căn hộ và khoảng 150 người sinh sống. Trong đó, tầng 1 là nơi để xe, 8 tầng căn hộ và 1 tầng tum. Mỗi tầng có 5 căn hộ với diện tích từ 35 - 56m2, chủ yếu là sinh viên và các gia đình nhỏ thuê ở.

Tòa chung cư mini Khương Hạ xây dựng theo kiểu nhà ống với một mặt tiền được coi là lối vào và cũng là lối thoát hiểm duy nhất. Căn hộ được thiết kế gồm một phòng khách, một phòng ngủ kết hợp với logia dùng để phơi quần áo. Hai mặt logia gắn song chắn bằng inox, có ô thoát ra ngoài nhưng không có thang xuống. 

Hiện trường vụ cháy chung cư mini Khương Hạ nằm trong một ngõ nhỏ cách phố Khương Hạ khoảng 500m, nhưng qua nhiều ngách rẽ nên công tác cứu hỏa gặp nhiều khó khăn. Xe chữa cháy chỉ có thể đỗ cách hiện trường 300 - 400m; lực lượng chức năng phải dẫn vòi rồng vào ngõ sâu để dập lửa.

Đáng chú ý là tháng 3 năm nay, cũng chính tại phường Khương Đình, quận Thanh Xuân đã xảy ra vụ cháy chung cư mini tại số 315 Vũ Tông Phan, khiến hơn 170 người cư dân đang sinh sống tại tòa nhà này phải tìm cách tháo chạy trong cảnh hoảng loạn.

Ngoài ra, vào tháng 5/2023, một vụ cháy khác đã xảy ra tại tầng 3 của một tòa chung cư mini tại ngách 20, ngõ 426 Đường Láng, quận Đống Đa, khiến nhiều cư dân phải sơ tán khẩn cấp. Nguyên nhân ban đầu của vụ cháy được cho là do sự cố chập điện của bình nóng lạnh.

Cuối tháng 10 năm 2022, vụ cháy CCMN ở ngõ 132 Cầu Giấy đã khiến lực lượng chức năng phải điều động 4 xe chữa cháy cùng hơn 20 cán bộ và chiến sĩ đến hiện trường để dập lửa và giải cứu 11 người. Tòa chung cư này có 6 tầng và một tum, với diện tích mỗi tầng khoảng 50m2.

Cũng tại quận Cầu Giấy, vào tháng 11 năm 2019, nhiều cư dân trên phố Trung Kính đã trải qua một phen hốt hoảng khi một vụ cháy nổ đã xảy ra tại tầng 8 của một tòa nhà chung cư mini. Vào thời điểm đó, ngọn lửa bùng lên dữ dội và có dấu hiệu lan nhanh sang các tòa nhà lân cận.

>>> Xem ngay: Cập nhật thông tin cháy chung cư mini Khương Đình khiến nhiều người tử vong tại Hà Nội

Không ít người đặt ra thắc mắc rằng, tại sao hàng loạt vụ cháy chung cư mini Hà Nội liên tiếp xảy ra nhưng tình trạng chung cư mini vẫn mọc lên “như nấm”. Và các vụ cháy vẫn cứ tiếp tục xảy ra, gây thiệt hại về người và của nghiêm trọng?

Hiểm họa khôn lường tại các chung cư mini ở Hà Nội

Chung cư mini là mô hình căn hộ cao tầng với diện tích nhỏ, xuất hiện trong vài năm gần đây tại Hà Nội, thường nằm sâu trong các ngõ nhỏ trên địa bàn các quận như Đống Đa, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng, Hoàng Mai... Chỉ cần một khoảng diện tích từ 100m2 - 300m2, chủ đầu tư có thể xây dựng các tòa chung cư mini cao từ 7 - 9 tầng tương đương hàng chục căn hộ để bán hoặc cho thuê. Loại hình nhà ở kiểu này ngày càng phát triển và gia tăng số lượng mỗi năm.

Chung cư mini được ưa thích do giá thành rẻ, vị trí thuận tiện nên người mua chấp nhận thiệt thòi về quyền sở hữu trên giấy tờ và nhiều nguy cơ rủi ro khác. Bên cạnh đó, thuê chung cư mini là một giải pháp nhà ở hấp dẫn cho các hộ gia đình nhỏ và người có thu nhập thấp, nhờ mức giá thuê hợp lý. Tuy nhiên, người thuê căn hộ chung cư mini thường phải đối mặt với nguy cơ về an toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC). 

Theo quy định tại Nghị định 79/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng cháy và chữa cháy, các chung cư từ 5 tầng trở lên, bao gồm cả chung cư mini, phải được phê duyệt thiết kế về PCCC. Tuy nhiên, trên thực tế “mọc” lên rất nhiều chung cư mini nhưng có phải tòa nhà chung cư nào cũng đáp ứng đủ các điều kiện về PCCC?

Chung cư mini tại Hà Nội thường nằm trong các ngõ nhỏ và sâu, với lối thiết kế khép kín xây theo kiểu nhà ống, mặt tiền là cửa ra vào ở tầng 1 cũng là lối thoát hiểm duy nhất cho các cư dân sống trong tòa chung cư mini. 

Tầng 1 thường được sử dụng làm nơi để xe máy của các cư dân. Các căn hộ có thể có ban công hoặc logia nhỏ, tuy nhiên chủ nhà khi xây dựng thường sẽ lắp song chắn để phòng ngừa trộm cắp. Phương tiện PCCC trang bị tạm bợ vài chiếc bình chữa cháy xách tay. Trong khi lẽ ra với mật độ dân cư, chiều cao của tòa nhà như vậy phải có đầy đủ hệ thống chữa cháy, hệ thống báo cháy… theo tiêu chuẩn để đảm bảo an toàn cho người dân. 

Các chuyên gia cho rằng, việc những tòa nhà chung cư mini đua nhau "mọc" lên tại các ngõ nhỏ, ngách nhỏ đan xen dày đặc nhà cao tầng đã "băm nát" quy hoạch đô thị, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ cao.

Công tác quản lý và đảm bảo an toàn PCCC đối với loại hình chung cư mini gặp nhiều khó khăn. Nếu xác định đó là chung cư mini thì phải có ban quản lý tòa nhà, tức là phải có người đại diện để chịu trách nhiệm thực hiện các quy định an toàn cháy nổ. Nhưng thực tế hiện tại, nhiều tòa chung cư dạng này không có. Chủ đầu tư khi hoàn thành xây dựng và bàn giao xong là họ dồn hết mọi trách nhiệm cho các cư dân sinh sống tại đấy.

Về phía lực lượng chức năng, để đảm bảo an toàn cho người dân, cơ quan Cảnh sát PCCC chỉ có thể tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ các quy định PCCC. Mặt khác, do CCMN thiếu ban quản lý nên thường gộp chung cư mini thuộc khu dân cư trong tổ dân phố để thực hiện các biện pháp tuyên truyền an toàn PCCC.

Những "lỗ hổng" cần sớm được thắt chặt

Trong Luật Nhà ở 2014 và Nghị định số 99 từ năm 2015 đã quy định, dạng căn hộ có diện tích tối thiểu 30m2, khép kín, đáp ứng được các yêu cầu về nhà chung cư sẽ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận sở hữu cho từng căn hộ.

Để thắt chặt quản lý loại hình chung cư mini, đảm bảo điều kiện an toàn cháy nổ, Sở Xây dựng Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản, trong đó có văn bản số 3003/SXD-QLN về việc thống kê số lượng chung cư mini trên địa bàn thành phố. Đề nghị UBND các quận, huyện, thị xã trên địa bàn tổ chức thống kê chính xác số lượng loại hình nhà ở nhiều căn hộ (thường được gọi là “chung cư mini”) trên địa bàn quản lý. Trong đó có bao nhiêu trường hợp đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất để Sở tổng hợp báo cáo thành phố.

Như vậy, nếu xây dựng loại hình nhà cao tầng kiểu chung cư này phải được thẩm duyệt thiết kế an toàn PCCC, sau đó mới xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Tuy nhiên, những tòa chung cư mini đang tồn tại trên địa bàn Hà Nội gần như đang nằm ngoài quy định này.

Trên thực tế, nhiều chủ đầu tư khi xây dựng đều đưa ra lý do ban đầu là xây nhà ở dân dụng. Nhưng trong quá trình xây dựng, chủ đầu tư đã chia phòng theo mô hình căn hộ nhỏ lẻ, sau đó chuyển đổi mục đích sử dụng để cho thuê hoặc bán căn hộ. 

Đáng chú ý, do ham lợi nhuận nên hầu hết các chủ đầu tư đều cố gắng tận dụng tối đa quỹ đất nên ít làm lối thoát hiểm, xây dựng chung cư mini vượt tầng cao, cơ sở vật chất PCCC chỉ mang tính hình thức nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ cao. 

Và vì không đảm bảo điều kiện PCCC nên có rất ít chung cư mini được cấp sổ đỏ cho từng căn hộ mới trên địa bàn TP Hà Nội. Trong khi thực tế, đã và đang có rất nhiều chung cư mini mọc lên. Thực trạng này đang gây khó khăn đối với cơ quan quản lý địa bàn, đòi hỏi biện pháp quản lý chặt chẽ hơn.

Nhìn chung, mặc dù xảy ra nhiều vụ cháy chung cư mini tại Hà Nội, không thể phủ nhận chung cư mini sở hữu nhiều ưu điểm thu hút khách hàng. Tuy nhiên, để tránh những rủi ro không đáng có, khách hàng nên tìm hiểu cẩn thận dự án và chủ đầu tư trước khi mua hoặc thuê căn hộ mini. Bên cạnh đó cũng cần chủ động chuẩn bị những phương án thoát thân trong trường hợp xấu nhất. Theo dõi các bài viết tiếp theo trên Homedy.com để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích nhé!

Trần Dung